Интернет-страната Глобал Фајрпауер секоја година од 2006 година го објавува својот годишен извештај и ранг-листата на национални вооружени сили, од најсилни до најслаби. Овогодинешното рангирање на воената моќ на земјите беше објавено минатиот месец, а податоците се интересни и од меѓународен аспект и за Хрватска.
Global Firepower пресметува специфичен „Индекс на моќ“ за секоја од 139 земји опфатени со рангирањето, индекс пресметан врз основа на повеќе од 50 фактори кои вклучуваат не само строго воена моќ, туку и финансиска состојба, логистички капацитети и географски услови, меѓу другите.
Како што се очекуваше, САД се уште се на прво место, со индекс на моќ од 0,0718 (колку е поблизу индексот до нула, толку е поголема воената моќ). Интересно е, сепак, колку малку второпласираната Русија всушност заостанува зад Америка. Индексот на моќ на Русија е 0,0791. Оваа разлика, сепак, е постојана во споредба со претходните години.
САД успешно ги исполнија критериумите на модерна воена сила со својот гигантски, иако делумно надуен воен буџет, обемна инфраструктура, огромна работна сила во војската, морнарицата, воздухопловните сили и маринците и голем број потенцијални регрути, пишува американскиот весник Нешнл интрест (National Interest) .
На пример, САД имаат убедливо водство во воздухопловството, со вкупно 12.233 воени авиони наспроти 4.144 руски – повеќе од три пати. САД имаат предност и во борбените авиони – 1956 наспроти 789 руски, како и во воените хеликоптери – 5436 наспроти 1540 руски.
Но, рускиот невидлив борбен авион Су-57 од петтата генерација е многу конкретно средство за одвраќање на евентуална американска воздушна акција, додека САД сè уште имаат сериозни проблеми со својот (премногу) скап невидлив ловец од петтата генерација Ф-35, за кој генерал началникот на американското воено воздухопловство Чарлс Браун индиректно призна дека станува збор за неуспешен проект и дека ќе треба да се развие нов, поевтин ловец за замена на застарените борбени авиони од четврта генерација Ф-16. Ф-35 има многу софистицирани сензори и оружје, но чини околу 100 милиони американски долари, е склон кон дефекти и не е доверлив. Покрај тоа, во 2018 година целата флота на американските Ф-35 беше приземјена поради уривањето на еден ваков ловец во Јужна Каролина.
Русија има повеќе тенкови и бродови од САД
Сепак, САД, кои имаат повеќе од двојно побројно население од Руската Федерација, немаатни приближно толкава предност во вкупниот број активни припадници на вооружените сили – 1,4 милиони во споредба со еден милион Руси. Всушност, Русија има предност во однос на бројот на резервисти – 2 милиони во споредба со само 845 илјади на САД. Русија, исто така, има половина милион паравоени сили, а САД нула, иако во оваа евиденција не се сметаат приватни подизведувачи или платеници од компании како контроверзната Блеквотер, кои често дејствуваат заедно со американски војници во воени конфликти.
Понатаму, Русија сè уште има голема предност во бројот на тенкови – 13 илјади во споредба со 6.100 американски. Во вкупниот број на оклопни возила, САД се уште се подобри, со 40 илјади во споредба со 27.100 руски. Иако Русија има поголем вкупен број на воени бродови – 603 наспроти 490 американски, САД имаат дури 11 носачи на авиони, што е клучен елемент на нејзината морнарица, додека Русија има само еден – кој во моментов е неактивен затоа што е на поправка .
Русија се опорави од својот постсоветски економски и воен колапс и започна серија проекти за модернизација во своите вооружени сили, пред се во воздухопловните сили и морнарицата, но и со балистички ракети со нуклеарен капацитет. Новата генерација руски подморници со стратешки (т.е. нуклеарни) и крстосувачки ракети дополнително ја намалува квалитативната предност што САД ја имаат на тоа поле. Исто така, растечкиот број на руски модернизирани корвети и други помали бродови го одразува нивниот фокус на силите на крајбрежната одбрана.
САД сè уште имаат далеку поголем воен буџет од Русија и Кина
Во секој случај, најголемата разлика меѓу САД и Русија сè уште е видлива во можеби најважната ставка – буџетот за одбрана, што е 740,5 милијарди долари во САД и само 42 милијарди долари во Русија.
Третата најсилна воена моќ во светот, Кина, има индекс на моќ 0,0854, што не заостанува многу зад Америка и Русија. Нејзиниот буџет за одбрана, во износ од 178 милијарди долари, е помал од американскиот, но значително поголем од рускиот. Исто така, со дури 2.185 милиони активни припадници на вооружените сили, оваа огромна земја има предност и во однос на САД, но и во однос на Русија со која има многу попријателски односи отколку со Америка, но со која дели огромна копнена граница.
Кина, исто така, има 3.260 воени авиони, од кои 1.200 се борбени авиони, потоа 35.000 оклопни возила, од кои 3.205 се тенкови и 777 воени бродови, од кои два се носачи на авиони. Кина, пишува Нешнл Интрест, продолжува со значителни, долгорочни инвестиции во сите свои воени гранки и се карактеризира со потенцијал за експлозивен раст на воените капацитети за релативно краток временски период. Покрај сопствените борбени групи со носачи на авиони, Кина ја развива и шестата генерација на бомбардери и ловци, а Си-Ен-Ен неодамна објави голема анализа со заклучок дека оваа земја ја има изградено најголемата морнарица во светот.
„Борбената моќ на кинеската морнарица се зголеми за трипати за само 20 години. Иако веќе ја има најголемата морнарица во светот, Кина гради модерни површински бродови, подморници, носачи на авиони, борбени авиони, амфибиски пловни објекти, подморници со балистички нуклеарни ракети, големи бродови за крајбрежната стража и кршачи на мраз“, се вели во извештајот на американската морнарица од декември минатата година. Особена причина за загриженост за Пентагон е фактот дека некои од овие бродови ќе бидат еднакви или подобри од сè што САД или другите поморски сили можат да испратат во акција.
Следните земји на оваа ранг-листа заостануваат далеку зад најголемите светски воени сили. На четвртото место е Индија (Индекс на моќ 0,1207), следена од Јапонија (0,1599), Јужна Кореја (0,1612), Франција (0,1681), Велика Британија (0,1997), Бразил (0,2026). Пакистан се искачи на десеттото место (0,2073). Германија, пак, падна на 15-то место, со индекс на моќ од 0,2519.
Хрватска се искачи на листата, но Србија е пред неа
Хрватска, пак, се искачи на 63-то место со индекс на моќ од 1,0331, додека, на пример, во 2017 година беше на 68-то место, а во 2019-та на 70-то место. Така, ние сме пред Словенија (88. место, 2.0782) или Босна и Херцеговина (121. место, 4.0474), но зад Србија (61. место, 1.0063) и Унгарија (55. место, 0.9187). Србија направи сериозен напредок од 2017 година, кога беше рангирана на 89. место.
Вооружените сили на Хрватска и Србија честопати се предмет на споредби и натпревари, а еве како изгледа таа споредба според Global Firepower. Србија има двојно повеќе активни припадници на вооружените сили (30.000) од Хрватска (15.500) и повеќе од двојно поголем број на резервисти – 50.000 во споредба со само 20.000 во Хрватска.
Исто така, буџетот за одбрана на Србија е поголем од хрватскиот – 1,14 милијарди долари наспроти 880 милиони долари. Додека Хрватска има 75 воени авиони, од кои само 12 борбени авиони и 37 хеликоптери, Србија има 113 воени авиони, само шест борбени авиони, но 51 воен хеликоптер.
Додека Србија има дури 304 тенкови, Хрватска има 72. Србија има вкупно 1.200 оклопни возила, а Хрватска 650. Хрватска, логично, има посилна морнарица, со 28 брода во споредба со 19 српски.
Пред неколку години, странските медиуми пишуваа за вистинска трка во вооружување меѓу Хрватска, која е членка на НАТО, и Србија, која е воено неутрална, додека воено соработува и со Русија и со западните сили.
За потсетување, Хрватска имаше сериозно доцнење во модернизацијата на своите вооружени сили кога, поради одбивањето, односно нон-пејперот од Вашингтон, мораше да се откаже од купување на користени и надградени ловци Ф-16 Барак, бидејќи САД не дозволуваат препродажба на своите авиони ако се направени измени во нив. Новиот процес на набавка на борбени авиони, кој започна минатата година, сè уште трае, а крајот на процесот сè уште не е на повидок.
Индекс – Загреб
